Modul: Å lese for å skrive

Kjeldekritikk				Å lese med hensikt
Grunnleggjande om kjeldebruk	Litteratursøk: Bli god til å søke	Korleis vurdere kjelda sin kvalitet og relavans	Fagartikkel eller vitenskapelig (fagfellevurdert) artikkel?	Lesemåter	Notatteknikk mens du leser

i

«Om eg har sett lenger, er det fordi eg har stått på skuldrene til kjempar,» skreiv sir Isaac Newton til kollegaen sin Robert Hooke i 1676. Med det meinte han at ny innsikt ikkje oppstår i eit vakuum, men at den alltid byggjer på tidlegare lærdom.

Å skrive akademiske oppgåver handlar i stor grad om å bruke andre sine tekstar i eigen tekst. Det kan vere faglitteratur og vitskaplege artiklar eller til dømes statlege rapportar og lovverk. Kjeldene vert brukt til å belyse det oppgåveteksten eller problemstillinga spør om. Men kvifor bruker vi kjelder i akademiske oppgåver, og korleis bruker vi dei?

Kvifor bruke kjelder?

Akademisk skriving inneber at du byggjer din argumentasjon på andre sine verk, og på den måten plasserer deg sjølv inn i ein tradisjon og ein fagleg samanheng. Karakterskalaen lønner deg som student for at du viser sjølvstende og eiga vurderingsevne – samtidig som det blir venta at du skal vise til faglitteratur i alle oppgåver du skriv. Slik bidrar du til openheit slik at dei som les teksten din, sjølve kan finne kjeldene og lese dei. Det er ikkje berre fullt ut akseptert, men også ønskeleg, å byggje på andre sitt arbeid, så lenge desse andre er anerkjente forskarar i miljøet. Du skal ikkje finne opp krutet på nytt. Ved å underbyggje eigne tankar og argument med fagomgrep og teori, viser du at du har orientert deg i fagfeltet, og at du forstår og kan vurdere verdien av allereie eksisterande forsking. Det viser eit høgt fagleg nivå og bidrar til at du unngår plagiat.

Korleis bruke kjelder i teksten?

Det er forventa at du skal bruke litteraturen du les til å belyse ei problemstilling, og da skal du gjerne både reflektere og drøfte. Dei kjeldene du har valt, skal kaste lys over akkurat det du skriv om. Til vanleg gjenfortel du og bruker dine eigne ord når du skriv kva kjelda har sagt – du parafraserer. Pass på at du ikkje dreier meiningsinnhaldet når du parafraserer. Av og til bør du legge teksten din tett opp til kjelda, for eksempel viss du skal definere eit omgrep. Direkte sitat gjev att kjelda ord for ord og skal markerast som sitat i teksten din.

Du må sjølv velje kva for litteratur som er relevant å bruke i di oppgåve. Hugs at det ikkje er teksten som skal tenke for deg, men du som skal tenke ved hjelp av teksten. Det vil seie at du ikkje skal la fagpersonar «snakke på vegne av deg», men bruke teksten som utgangspunkt for eigne, faglege refleksjonar. I filmen under viser vi eit eksempel på korleis du kan bruke andre sine teksta i eigen tekst på ein god måte.